ترکمتر ها ابزار های رایجی هستند که در فرایند های صنعتی به کار گرفته می شوند . گاراژهای تجاری و حتی خانه های که در آنها فرایند های تولیدی دقیق صورت می گیرد، که به بستن پیچ ها با دقت در گشتاور اعمالی آنها نیاز هست . با توجه به گستردگی کاربرد ترکمترها هرچند، هنوز مسایل و نکاتی ساده در کاربرد آنها وجود دارند که رعایت نمی شوند و یا از روی نا آگاهی به اشتباه انجام می شوند .
در این مطلب ما به 10 نکته از مسایل اولیه ای که باید در کاربرد ترکمتر رعایت شوند اشاره میکنیم .-
1. باز گرداندن ترکمتر به میزان حداقل تنظیمی
زمانی که ترکمتر به صورت روتین استفاده می شود نیاز به بازگردن آن به کمترین میزان تنظیمی را ندارد . هرچند ، زمانی که ترکمتر برای یک دوره زمانی نگهداری می شود ، کاربر همواره باید توجه داشته باشد که میزان گشتاور تنظیمی ترکمتر را به حداقل آن برگرداند و هرگز به صفر نرسانند.
اگر ترکمتر در حالتی که فنر آن کاملا فشرده است برای مدتی طولانی رها شود ، ممکن است اصطلاحا فنر ترکمتر تنبل شده و سختی آن در طول زمان کاهش بیابد. نکته ی بسیار اساسی این است از طرفی دیگر نباید کاملا فنر به حالت بدون بار برسد زیرا ممکن است در این حالت اجزای ترکمتر بر روی یکدیگر بصورت نسبی بلغزند و مکانیزم ترکمتر بهم بریزد. بنابر این زمانی که مجددا برای تنظیم ترکمتر فنر فشرده می شود احتمال اینکه جهت گیری اجزا تغیر کند و دقت ترکمتر را تحت تاثیر قرار دهد وجود دارد . نهایتا بهترین کار ممکن این است که فنر ترکمتر در زمانی که برای مدتی طولانی مورد نیاز نیست به میزان بسیار کمی فشردگی خود را داشته باشد.
2. برای حاصل شدن نتایج دقیق یک تقه ترکمتر کفایت می کند
کاربر های ترکمتر برای حصول اطمینان عموما اجازه می دهند که ترکمتر چندین بار تقه بزند، که این کار کاملا غلط است. این کار باعث اعمال گشتاور اضافی بر روی پیچ خواهد شد . از ترکمتر به صورت نرم و استوار استفاده کنید و به یاد داشته باشید یه تقه برای عملکرد ترکمتر کافی است .
3. کاربرد ترکمتر برای پیچ های پادساعتگرد
بسیار از ترکمتر ها تنها در جهت ساعتگرد امکان عملکرد را دارند . بنابر این ضروری است که کاربران ابتدا بررسی کنند که آیا ترکمتر مناسب برای استفاده در جهت پادساعتگرد نیز هست یا نه. در غیر این صورت فرایند کنترل گشتاور اشتباه انجام خواهد شد . نمونه هایی از رزوه پیچ های چپ گرد عبارتند عبارتند از مهره های چرخ سمت چپ برخی وسایل نقلیه و پدال سمت چپ دوچرخه ها .
در صورت استفاده از ترکمتر های سره خور به راحتی می توان با تغیر جهت ورود درایو به جغجغه ترکمتر را در برای پیچ های پادساعتگرد به کار گرفت .
4. تبدیل واحد در ترکمتر ها
تبدیل واحد های گشتاور می تواند بسیار مشکل باشد و یک فرایند دقیق است، ولی با استفاده از جداول استاندارد تبدیل گشتاور، این کار بسیار ساده شده است . شرکت های سازنده، فنر ترکمتر ها را بر اساس واحد معینی کالیبره و شاخص های ترکمتر را مدرج می کنند . بنابراین در صورتی که استاندارد ارایه شده در مورد پیچ واحدی متفاوت از ترکمتر را داشته باشد برای تبدیل این واحد باید به سراغ ضرایب موجود در جداول استاندارد تبدیل واحد رفت . به عنوان مثال در نظر بگیرید گشتاور مورد نیاز برای بستن چرخ خودرویی 100 فوت پوند باشد . منتها ترکمتر شما تنها دارای واحد نیوتن متر باشد، در این صورت با استفاده از جدولی که در زیر ارایه شده است روشن است که باید برای تبدیل واحد فوت پوند به واحد نیوتن متر عدد مربوطه را باید در 1.356 ضرب کرد. بنابر این گشتاور مورد نیاز شما برای بستن چرخ 135.6 نیوتن می باشد . حال با تنظیم ترکمتر بر روی این عدد می تواند پیچ مربوطه را ببندید .
5. تنظیم ترکمتر
شرکت های تولید کنند تجهیزات همواره گشتاور استاندارد مورد نیاز برای هر پیچ را مشخص می کنند ، تا اپراتور از آنها استفاده کند . بنابراین زمانی که شما ترکمتر خود را تنظیم می کنید، باید از این موضوع که گشتاور تنظیمی شما برای پیچ مورد نظر مطابق با استاندارد طراحی مربوطه است اطمینان بیابید . از نکات بسیار مورد اهمیت این است که تنظیم گشتاور باید از میزان کم به زیاد انجام شود . به عنوان مثال اگر تصمیم دارید گشتاور را بر روی 100 نیوتن متر تنظیم کنید باید از اعداد پایینتر شروع کرده و به 100 برسید و اگر ترکمتر به عنوان مثال قبلا بر روی 120 نیوتن متر بوده و شما با کاهش دادن به 100 برسید ممکن است خروجی گشتاور برای شما غلط باشد. بنابر این باید مجددا گشتاور را به کمتر از 100 نیوتن متر کاهش داده و با روندی افزایشی به عدد 100 رسید .
6. اعمال گشتاور بر روی ترکمتر در محل صحیح
عملکرد بسیاری از ترکمتر ها وابسته به طول طراحی شده آنها است، بنابراین شرکت سازنده محل صحیح اعمال نیرو را بر روی ترکمتر که وسط دسته آنها می باشد علامت گذاری می کند. بعد از تنظیم گشتاور مطلوب بر روی ترکمتر باید حتما اعمال نیرو را بر روی محل نشان داده برای اعمال نیرو انجام داد.همچنین ضروری است برای انجام مجدد کالیبراسیون ترکمتر به این نقطه مخصوص توجه کرد و اعمال نیرو و گشتاور را بر روی آن قرار داد.
7. استفاده از ترکمتر برای باز کردن
همانطور که کاربران ترکمتر با دقت کار می کنند که از حداکثر گشتاور ترکمتر نیروی بیشتری اعمال نکنند ، بیشتر ترکمترها قابلیت استفاده برای فرایند باز کردن را دارند. هرچند اگر در زمان باز کردن پیچ بوسیله ی ترکمتر گشتاور مورد نیاز از حداکثر ظرفیت ترکمتر تجاوز کند بهتر است اپراتور از وسیله ی دیگری مانند دسته بکس و یا جغجغه برای باز کردن پیچ استفاده کند. با رسیدن به حداکثر گشتاور قابل تحمل ترکمتر در فرایند باز کردن ممکن است ابزار دچار مشکلات ساختاری شده و در دفعات بعدی استفاده از دقت لازم برخوردار نباشد . در صورت وجود هر گونه تردید از میزان گشتاور مورد نیاز در زمان باز کردن پیچ بوسیله ی ترکمتر بهتراست از وسیله ی دیگری برای این کار استفاد کرد.
8. اضافه کردن دسته برای استفاده از ترکمتر
کاربران هرگز نباید از لوله و یا هیچ اهرم و امتداد دیگری بر روی دسته ترکمتر استفاده کنند . این کار موجب آسیب شدید به ابزار شده و همچنین ترکمتر گشتاور را غلط اعمال خواهد کرد . همانطور که اشاره شد عملکرد غالب ترکمتر وابسته به اعمال نیرو در محل صحیح است و استفاده از لوله و اهرم کاملا نتایج غلط را به با خواهد آور. همچنین در صورت در رفتن و یا شکستن اهرم و یا لوله خطرات جدی متوجه اپراتور خواهد بود . هرگز خطرات بالقوه ایمنی را دست کم نگیرید .
9. قفل کردن ترکمتر
بسیار اتفاق می افتد که به علت قفل نبودن شاخص ترکمتر در زمان کاربرد و اعمال گشتاور میزان تنظیمی دچار تغیرات شده و منجر به خطا می شود . غالب ترکمتر ها دارای قفل تنظیمی شاخص خود هستند که حتما بعد از تنظیم شاخص ترکمتر باید آن را قفل کرد که این اتفاق نیفتد .
10. استفاده از پاکلاغی و هر گونه اتصالات به سر ترکمتر .
سره های پاکلاغی قابل اتصال و کابرد با ترکمتر هستند و در مواردی استفاده از آنها ضروری است. اما باید توجه کرد میزان گشتاور اعمالی را نسبت به شاخص تنظیمی مورد تاثیر قرار می دهند.زمانی که از پاکلاغی ها استفاده میشود محل اعمال گشتاور بر روی پیچ از روی درایو ترکمتر دارای فاصله محوری میشود و این امر باعث تغیرات در میزان گشتاور اعمال شده نسبت به میزان تنظیم شده می شود . بنابراین اپراتور باید به دفترچه راهنمای شرکت سازنده ترکمتر برای این موضوع مراجعه کرده و با توجه به طول پا کلاغی یا اتصال به کار رفته بر روی ترکمتر میزان تغیرات اعمال شده را محاسبه و در زمان تنظیم ترکمتر تغیرات لازمه را اعمال کند.
نتیجه گیری :
در نظر گرفتن این توصیه کاربردی برای استفاده از ترکمتر ها باعث می شود که کاربران از ابزار خود بهره بیشتری ببرند و ترکمتر ها دقیق تر و ماندگارتر می شوند. نکات ساده هستند، اما اجرای این قوانین اساسی را اغلب می توان سهل انگاری کرد و در آن زمان است که ممکن است اشتباهاتی رخ خواهند داد .